Zanim jednak przyjrzymy się dziełu, stworzonemu przez jednego z najbardziej wychwalanych w renesansowym Rzymie mistrzów dłuta – Andreę Sansovina, musimy wyobrazić sobie atmosferę tego miasta na początku XVI wieku – panował w nim zachwyt nad poezją i sztuką, któremu towarzyszył prawdziwy wysyp literackich talentów. Bogaci mecenasi otaczali się poetami piszącymi po łacinie, czytano antyczne poematy, spotykano się na literackich wieczerzach. Do grona takich mecenasów sztuki poetyckiej należał pochodzący z Luksemburga protonotariusz apostolski (urzędnik papieski odpowiedzialny za spisywanie najważniejszych aktów i dokumentów) Johannes Goritz, z włoska nazywany Giovanni Coricio – humanista, erudyta, z zamiłowania literat i kolekcjoner. I to on zamówił do nieistniejącego dziś ołtarza św. Anny w kościele Sant’Agostino marmurową rzeźbę ukazującą Marię z Dzieciątkiem w towarzystwie św. Anny, jak również – u Rafaela – fresk zatytułowany Prorok Izajasz. Autorami prac byli więc najsławniejsi artyści tego czasu działający w mieście nad Tybrem, na czym bardzo zależało zleceniodawcy. Jego sarkofag miał się bowiem znaleźć pod tymi dwoma znaczącymi dziełami.

Każdego roku w dzień św. Anny (26 lipca) na zaproszenie Goritza w kościele Sant’Agostino zbierała się literacka i artystyczna elita miasta. Przybyli goście, głównie mistrzowie pióra (ponoć około 120), wygłaszali swoje mowy i utwory poetyckie, kierując je do św. Anny, wychwalając przy tym gospodarza, autorów zleconych przez niego dzieł i je same. Po tej poetyckiej ceremonii uczestnicy brali udział w mszy, po czym gromadnie przenosili się do willi protonotariusza (na terenie Forum Trajana), gdzie w ogrodzie odbywała się uroczysta biesiada.

Kolejne stulecia zmieniły lokalizację kaplicy, rozczłonkowały jej elementy. Dzisiaj widzimy jej pozostałości – dwa interesujące dzieła wykoncypowane przez zleceniodawcę, wielkiego admiratora św. Anny. Ich dobór nie był przypadkowy. O ile prorok Izajasz przepowiedział nadejście Chrystusa – Mesjasza, o tyle znajdująca się w niszy grupa rzeźbiarska miała przypominać o jego ludzkiej genealogii, podkreślając przy tym rolę matki, ale i babki Zbawiciela. Gdy przyjrzymy się im bliżej, dostrzeżemy kilka interesujących elementów. Anna obejmująca Marię siedzi wyżej, nogę opiera na skrzynce na dokumenty (atrybut zleceniodawcy) i zdecydowanie góruje nad swą córką. Drugą ręką wydaje się łaskotać stopę Dzieciątka spoczywającego w objęciach matki. I to do babki kieruje swój wzrok Jezus. Sama Maria jedynie delikatnie podtrzymuje synka, gdyż jego pozbawione ciężaru ciało wydaje się ważyć tyle, co puch. Ta relacja między wnuczkiem a babcią jest tu szczególnie zaakcentowana – tak jakby Maria stanowiła jedynie rodzaj idealnie pięknej podpory służącej nawiązaniu kontaktu tych dwóch postaci.

Równocześnie konfrontacja idealnie pięknej twarzy Madonny ze starym obliczem Anny – dwóch jakże odmiennych postaci wykutych w marmurze – musiała stanowić dla ówczesnej publiczności nową jakość. Sansovino sięgnął bowiem, jak przystało na artystę renesansowego, do antyku i postawił przed nami Marię – wykreowaną na matronę podobną do bogini – oraz napiętnowaną czasem, bezzębną Annę. Stworzył przy tym dzieło o intymnej atmosferze, wizję domowej szczęśliwości, pozbawioną aury świętości. I jedynie trzymany przez Jezusa szczygieł (symbol pasji) wydaje się wprowadzać do sceny zapowiedź ziszczenia się słów proroka Izajasza o nadejściu Mesjasza – od jego urodzin, przez nauczanie, aż po śmierć.

Opisujący rzeźbę, żyjący w czasach współczesnych Sansovinowi historiograf Giorgio Vasari nie ukrywał swego zachwytu. Według niego nikt wcześniej nie stworzył rzeczy porównywalnej w swym pięknie i religijnym przekazie.

Madonna z Dzieciątkiem i św. Anną, Andrea Sansovino, 1512, marmur, kościół Sant’Agostino